IQ (Intelligence Quotient), дәлірек айтсақ – «Intelligence Quotient» – адамның ойлау және пайымдау қабілетін бағалау.
Адамның ақыл-ойын өлшеуді алғаш кім ойлап тапты? Интеллектуалды «сканерлеу» жүйесін құруға үш ғалым қатысқан деп есептеледі. Олар: британдық психолог Ганс Эйзенк, неміс философы және психологы Уильям Штерн және француз заңгері және психологы Альфред Бинет.
Тестілеудегі 100 балл тест тобындағы адамдардың көпшілігінің ақыл-ой қабілетінің нәтижесі. Былайша айтқанда, интеллектінің орташа деңгейі болып саналады.
Тест адамның психикалық дамуы жағынан басқалардан қаншалықты артта қалғанын немесе асып түсетінін көрсетеді.
Психологтардың көпшілігі орташа интеллектінің диапазоны 95-тен 105 баллға дейін деп есептейді.
Көптеген адамдар бұл көрсеткіш адамның білімі мен эрудициясын көрсетеді деп ойлап, IQ дегенді дұрыс түсінбейді, бірақ бұл қате пайымдау. Ол аналитикалық және логикалық ойлау, объектілерді олардың сипатына қарамастан жалпылау және салыстыру ақыл-ой қабілеттерін бағалауға мүмкіндік береді.
Бұлшықеттердің күшті болуы үшін оларды жаттықтыру керек. Дәл осындай принцип интеллектпен жұмыс істейді. Егер сіз ақылды болғыңыз келсе, IQ деңгейін арттырыңыз. Бұл барлық ғылыми әдебиеттерді қайта оқу керек дегенді білдірмейді. IQ деңгейін көтеру үшін күнделікті қарапайым жаттығуларды орындау жеткілікті.
Өлең немесе проза жаттаңыз
Сіз үзінділерді жатқа оқуды ұнатпайтын шығарсыз. Ал бұл көп уақытты қажет ететін және жүйкені ынталандыратын әрекет миды керемет дамытады. Сондықтан өлең оқуды тоқтатпаңыз. Сізді қызықтыратын үзінділерді тауып, кем дегенде аптасына бір немесе екі рет жаттауға тырысыңыз.
Өз ойларыңызды жазыңыздар
Қызықты жазбалар жазуды әдетке айналдырыңыз. Бұл сіздің ойларыңыз, жаңалықтар немесе ойын-сауық порталдарындағы қызықты фактілер, қызықты дәйексөздер немесе жеке күнделікке жазбалар болуы мүмкін. Осылайша сіз ақпаратты талдауды және миыңызды күйзеліссіз жаттықтыруды үйренесіз.
Спортпен шұғылданыңыз
Орташа физикалық белсенділік қан айналымын арттырады, ал ми оттегі мен қоректік заттарды көбірек алады. Бұл үйде оңай жасауға болатын қарапайым жаттығулар немесе көшеде серуендеу болуы мүмкін.
Кітап оқу
Оқу мидың жұмысын ынталандырады, қиялды жұмыс істетеді, шығармашылық ойлау мен есте сақтауды дамытады, зейінді арттырады. Сюжетті, кейіпкерлерді талдап, астарлы мәтінді ашып, шығармалардан қызықты дүниелер іздеңіз. Сонда сіз эрудицияны ғана емес, сонымен қатар интеллектіні де дамытасыз.
Математикалық есептерді шешу
Жаттығу үшін қарапайым есептеулерді алуға болады. Мысалы, екі таңбалы сандарды көбейту немесе үш таңбалы сандарды қосу. Мысалдарды қағазға жазып алуды әдетке айналдырыңыз және өз нәтижеңізді калькулятордағы есептеулермен салыстыра отырып, оларды өзіңіз шешуге тырысыңыз. Аналитикалық дағдыларды дамыту үшін тамаша әдіс .
Басқатырғыштарды шешу
Интернет тақырыптық қызметтерге және IQ деңгейін көтеруге арналған қосымшаларға толы. Мысалы, суреттегі ұсақ бөлшектерді табу, суретті есте сақтау, анаграмманы шешу және т.б. Егер сіз күн сайын мұндай жаттығуды істеп тұрсаңыз, онда сіз миыңызды керемет дамыта аласыз.
Ғаламшардағы ең жоғары IQ әлі күнге дейін Грин-Дао теоремасының авторы австралиялық математик Теренс Таоға тиесілі. Ол өзінің британдық әріптесі Бен Гринмен бірге ұзындығы шексіз жай сандардың арифметикалық прогрессияларының бар екенін дәлелдеді. Таоның IQ көрсеткіші 230 және ол жер бетіндегі ең ақылды адам болып саналады.
Көптеген ғалымдар интеллект деңгейі мен адамның әлеуметтік жағдайы, оның қоршаған ортасы, табыс деңгейі, сондай-ақ денсаулық сапасының арасындағы тікелей байланыстың болатынын айтады. Бұл мәселеде жас маңызды рөл атқарады. Кейбір мәліметтер бойынша, интеллектуалды дамудың шыңы 26-27 жасқа тіреледі. Дегенмен, көптеген ғалымдар оның одан әрі төмендеуі екіұшты деп санайды.
Жалпы, психологтар мен басқа да сарапшылар адамның ақыл-ой қабілетін анықтау үшін тек IQ деңгейіне сүйенуді ұсынбайды.
